Współuzależnienie – jak je rozpoznać i kiedy szukać pomocy | Centrum MIND

Zawsze jesteś tą silną osobą. Ogarniasz, łagodzisz napięcia, pomagasz, trzymasz wszystko w ryzach.
Z czasem przychodzi jednak zmęczenie. Czasem pojawia się wstyd, innym razem złość- zarówno wobec siebie, jak i bliskich. Bo mimo Twojego wysiłku nic się nie zmienia.

Być może nie chodzi już tylko o trudną relację. Może właśnie teraz to Ty potrzebujesz pomocy, a współuzależnienie od dawna kształtuje Twoje codzienne decyzje.

Czym jest współuzależnienie?

Współuzależnienie nie ogranicza się do życia z osobą uzależnioną. W ujęciu psychologicznym to mechanizm, w którym własne potrzeby, emocje i granice schodzą na dalszy plan, ponieważ priorytetem staje się funkcjonowanie drugiej osoby.

Ten wzorzec często rozwija się u:

• partnerów osób z uzależnieniem (np. alkohol, hazard, praca, emocje),
  
• dorosłych dzieci z rodzin z problemem alkoholowym (DDA),
  
• bliskich osób z niestabilnym funkcjonowaniem psychicznym,
  
• osób trwających w długotrwałej relacji pełnej chaosu lub przemilczeń.

Jak rozpoznać współuzależnienie w codziennym życiu?

Nie potrzeba diagnozy klinicznej, aby zauważyć, że coś odbiera siły i przestrzeń. Niektóre schematy powtarzają się wyjątkowo często:

• nastrój drugiej osoby decyduje o Twoim samopoczuciu,
  
• pojawia się tendencja do tłumaczenia zachowań bliskiej osoby przed innymi,
  
• znika dostęp do własnych emocji i potrzeb,
  
• stawianie granic wywołuje lęk przed odrzuceniem,
  
• opieka nad sobą samą uruchamia poczucie winy.
  

Według badań osoby współuzależnione częściej doświadczają lęku, objawów psychosomatycznych oraz chronicznego zmęczenia emocjonalnego (Kashubeck-West & Wiese, 2001).

Współuzależnienie to reakcja wykształcona w środowisku braku

U podstaw tego mechanizmu często leżą doświadczenia z dzieciństwa, w których brakowało przewidywalności, emocjonalnego bezpieczeństwa i przestrzeni na własne „ja”.

W takich warunkach rodzi się przekonanie, że bycie potrzebną i pomocną to jedyny sposób, aby zasłużyć na obecność drugiej osoby. Z czasem to, co miało chronić, zaczyna odbierać siłę i wpływa na jakość relacji– nie tylko z innymi, lecz także z samą sobą.

Przykład z gabinetu: Marta i życie kręcące się wokół problemów partnera

Marta, 36 lat (dane zmienione), od pięciu lat jest w związku z osobą nadużywającą alkoholu. Na pierwszej konsultacji powiedziała: „Nie rozumiem, dlaczego nie potrafię odejść. Może jestem słaba albo za bardzo się przywiązuję?” W toku pracy okazało się, że przez całe życie była odpowiedzialna „za wszystkich”. Uczyła się, że reagowanie, łagodzenie, wspieranie i czekanie to jej rola.
Teraz powoli odzyskuje siebie. Pozwala sobie odczuwać zmęczenie, stawiać granice i mówić „nie”– nawet wtedy, gdy ktoś tego nie rozumie.

❓ Najczęstsze pytania osób, które podejrzewają współuzależnienie

Czy współuzależnienie dotyczy wyłącznie związków z osobami uzależnionymi?
Nie. Ten wzorzec może rozwinąć się w każdej relacji, w której jedna strona zaczyna funkcjonować niemal wyłącznie w reakcji na drugą.

Czy odejście z takiej relacji jest konieczne?
Nie ma jednej właściwej drogi. Niektóre osoby potrzebują tej decyzji, inne pracują nad granicami w obrębie relacji. Ważne, by zmiana zaczęła się od środka – od odzyskania siebie.

Czy terapia online pomaga przy współuzależnieniu?
Tak. Spotkania z psychologiem to bezpieczna przestrzeń, w której możesz zacząć nazywać rzeczy po imieniu i odzyskiwać wpływ na własne życie.

Współuzależnienie może trwać latami. Ale nie musi.

W Centrum MIND pracujemy z osobami, które przez długi czas żyły cudzymi emocjami i potrzebami, aż w końcu przestały rozpoznawać własne.
Pomagamy odzyskać równowagę, przywrócić głos, zbudować zdrowe granice. Jeśli czujesz, że coś w Twoim życiu nie działa tak, jak powinno, nie musisz tego naprawiać w pojedynkę.

Zobacz nasz wpis dotyczący depresji: https://centrummind.pl/depresja-jak-rozpoznac-objawy-i-kiedy-skorzystac-z-pomocy-psychologa/

📍 Obserwuj nas na Instagramie: @centrummind